Νέο φορολογικό: Απαλλαγή από τα τεκμήρια – Φορολογικές ανάσες για όσους μέχρι σήμερα θεωρούνταν “ύποπτοι” χωρίς λόγο

Μια σημαντική αλλαγή στο φορολογικό τοπίο φέρνει το νέο νομοσχέδιο του Υπουργείου Οικονομικών, το οποίο τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση και υπόσχεται να διορθώσει χρόνιες αδικίες στο τεκμαρτό σύστημα φορολόγησης. Οι ρυθμίσεις αυτές, που θα ισχύσουν για τα εισοδήματα του 2024 (τα οποία θα φορολογηθούν το 2026), αναμένεται να προσφέρουν σημαντική ελάφρυνση σε χιλιάδες ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους, ιδιαίτερα όσους ανήκουν σε ευάλωτες ή ειδικές κοινωνικές ομάδες.

Το επίκεντρο των αλλαγών είναι το τεκμαρτό εισόδημα, ένα εργαλείο που χρησιμοποιούνταν για να υπολογιστεί φορολογητέο εισόδημα όταν το δηλωθέν θεωρείτο χαμηλό ή μη ρεαλιστικό. Αν και το σύστημα αυτό είχε ως στόχο την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, στην πράξη οδήγησε σε σημαντικές επιβαρύνσεις για πολλούς συνεπείς φορολογούμενους, ιδίως νέους επαγγελματίες και γονείς με αυξημένες ανάγκες.

Ποιοι απαλλάσσονται πλήρως από τα τεκμήρια

Με τις νέες ρυθμίσεις, εισάγεται ένα δίκαιο και κοινωνικά ευαίσθητο πλαίσιο, με πλήρη απαλλαγή από το τεκμαρτό εισόδημα για συγκεκριμένες κατηγορίες πολιτών. Πλέον, οι ακόλουθες ομάδες θα φορολογούνται αποκλειστικά βάσει των πραγματικών τους αποδοχών:

• Νέοι επαγγελματίες, για τα τρία πρώτα έτη δραστηριότητάς τους. Η ρύθμιση αυτή αναγνωρίζει τη δυσκολία των πρώτων βημάτων στον επιχειρηματικό κόσμο και στηρίζει την επιχειρηματικότητα.
• Μητέρες, για το έτος γέννησης του παιδιού και τα δύο επόμενα, δίνοντας φορολογική “ανάσα” σε μια περίοδο αυξημένων εξόδων και οικογενειακών υποχρεώσεων.
• Αγρότες, ανεξαρτήτως μεγέθους της εκμετάλλευσής τους, ενισχύοντας τον πρωτογενή τομέα.
• Επαγγελματίες με “μπλοκάκι” που συνεργάζονται με έως τρεις εργοδότες, καθώς θεωρούνται εξαρτημένης απασχόλησης και όχι αυτοτελώς εργαζόμενοι.
• Άτομα με αναπηρία άνω του 80%, σε μια κίνηση ουσιαστικής συμπερίληψης.
• Καφενεία σε μικρούς οικισμούς, έως 500 κατοίκους ή σε νησιά κάτω των 3.100 κατοίκων, ώστε να στηριχθούν τοπικές οικονομίες.
• Ασφαλιστικοί διαμεσολαβητές με έως δύο συνεργασίες και επαγγελματική έδρα την κατοικία τους.

Μείωση 50% στο τεκμαρτό εισόδημα

Εκτός από τις πλήρεις απαλλαγές, προβλέπεται και μείωση 50% του τεκμαρτού εισοδήματος για μια σειρά από κατηγορίες φορολογουμένων που αντιμετωπίζουν ιδιαίτερες κοινωνικές και οικονομικές προκλήσεις:

• Άτομα με αναπηρία από 67% έως 79%.
• Κάτοικοι ή επαγγελματίες μικρών οικισμών, έως 1.500 κατοίκους ή νησιών κάτω των 3.100 κατοίκων (εκτός Αττικής).
• Μονογονεϊκές οικογένειες με ανήλικα παιδιά.
• Γονείς παιδιών με αναπηρία τουλάχιστον 67%.
• Πολύτεκνοι.
• Εκμεταλλευτές ταξί με ποσοστό ιδιοκτησίας έως 25%.
• Εκμεταλλευτές σχολικών κυλικείων.

Οι συγκεκριμένες προβλέψεις στόχο έχουν να αντιμετωπιστούν οι ανισότητες που προκύπτουν από το ενιαίο τεκμαρτό σύστημα και να αναγνωριστούν οι ιδιαίτερες συνθήκες υπό τις οποίες λειτουργούν αυτές οι ομάδες.

Απαιτούμενα δικαιολογητικά

Για την εφαρμογή των νέων ευνοϊκών ρυθμίσεων, οι φορολογούμενοι θα πρέπει να προσκομίσουν συγκεκριμένα δικαιολογητικά, ανάλογα με την κατηγορία στην οποία υπάγονται. Ενδεικτικά:

• Πιστοποιητικά αναπηρίας, πολυτεκνίας ή μονογονεϊκής οικογένειας.
• Άδεια κυκλοφορίας ταξί που να αναγράφει το ποσοστό ιδιοκτησίας.
• Ληξιαρχικές πράξεις ή δικαστικές αποφάσεις επιμέλειας για μονογονείς.
• Αποδεικτικά επαγγελματικής εγκατάστασης, όπως δήλωση επαγγελματικής έδρας στην κατοικία.

Ο ορισμός της μονογονεϊκής οικογένειας ορίζεται ξεκάθαρα: πρόκειται για οικογένειες στις οποίες ένας μόνο γονέας — είτε άγαμος, χήρος ή διαζευγμένος — έχει την αποκλειστική επιμέλεια των παιδιών.

Στόχος: Φορολογική δικαιοσύνη και κοινωνική ισορροπία

Το νέο φορολογικό πλαίσιο κινείται στη σωστή κατεύθυνση, επιδιώκοντας να αποκαταστήσει την φορολογική δικαιοσύνη, να απλοποιήσει τις διαδικασίες και να μειώσει τα βάρη για όσους έχουν πραγματική ανάγκη στήριξης. Η προσέγγιση του Υπουργείου Οικονομικών αντανακλά μια σαφή πρόθεση να στηριχθούν οι επαγγελματίες που μέχρι σήμερα ένιωθαν αδικημένοι από το ισχύον σύστημα.

Αν και η φοροδιαφυγή παραμένει ζήτημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί, είναι εξίσου σημαντικό να μην τιμωρούνται άδικα οι συνεπείς φορολογούμενοι. Το νέο σύστημα επιχειρεί ακριβώς αυτό: να διαχωρίσει τους πραγματικά αδύναμους από τους επιτήδειους, χτίζοντας μια πιο ισορροπημένη σχέση μεταξύ πολιτείας και φορολογούμενου.