«Κόντρα» στην ακρίβεια: Μειώσεις τιμών στα σούπερ μάρκετ – Ποιες κατηγορίες προϊόντων αφορά, ποιο το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής και τι σημαίνει για το καλάθι της νοικοκυράς

Η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια βιώνει έντονες πιέσεις τιμών, λόγω διεθνών αυξήσεων πρώτων υλών, ενεργειακού κόστους, εφοδιαστικών προβλημάτων και αυξημένων μεταφορικών εξόδων. Παρά τις προσπάθειες για συγκράτηση του πληθωρισμού, πολλές κατηγορίες προϊόντων παρέμεναν σχετικά ακριβές.

Στο πλαίσιο αυτό, η κυβέρνηση και ο κλάδος των σούπερ μάρκετ έχουν ήδη συμφωνήσει ή συζητούν μια πρωτοβουλία μείωσης τιμών σε περίπου 1.000 κωδικούς προϊόντων, με στόχο την ενίσχυση της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών.

Η πρόταση αυτή δεν είναι απλώς επικοινωνιακή – πρόκειται για μια προσπάθεια να “ξεμπλοκάρει” η αγορά, να μειωθεί η πίεση στο καλάθι της νοικοκυράς και να διαχυθεί μια θετική δυναμική σε ευρύτερες κατηγορίες προϊόντων.

Το τι “συμφωνήθηκε” και τι “αναμένεται”

• Σύμφωνα με δημοσιεύματα, η κυβέρνηση ζητά από τις αλυσίδες σούπερ μάρκετ και τους προμηθευτές να εφαρμόσουν μείωση τιμών μεταξύ 6 % και 15 % σε 120 βασικούς κωδικούς άμεσα, ενώ άλλοι περίπου 600 κωδικοί θα ενταχθούν σταδιακά στην πρωτοβουλία.
• Για τους υπόλοιπους κωδικούς (μέχρι το συνολικό νούμερο των 1.000), η μείωση τιμών πιθανόν να γίνει σε φάσεις, ανάλογα με το κόστος εισροών, τις συμφωνίες με προμηθευτές και τις εσωτερικές λογιστικές ρυθμίσεις των αλυσίδων.
• Το καλοκαίρι του 2025 ήδη παρατηρήθηκαν μικρές μειώσεις τιμών στα σούπερ μάρκετ (–0,24 % τον Ιούλιο 2025 σε σχέση με τον Ιούνιο), ενώ στο ετήσιο κύλισμα ο πληθωρισμός στα προϊόντα σούπερ μάρκετ ήταν σχετικά περιορισμένος (~ +0,56 %)

Αυτές οι τάσεις δείχνουν ότι η αγορά δεν είναι τελείως “παγωμένη” — υπάρχει χώρος για διορθώσεις τιμών, ειδικά σε προϊόντα όπου η πίεση κόστους έχει υποχωρήσει ή όπου οι ανταγωνιστικές συνθήκες το επιτρέπουν.

Ποιοι παράγοντες “ωθούν” τη μείωση

Για να γίνει εφικτή μια τόσο μεγάλου εύρους μείωση, πρέπει να συντρέξουν διάφοροι παράγοντες:

1. Μείωση κόστους πρώτων υλών ή εισαγόμενων προϊόντων
   Αν οι τιμές πρώτων υλών (π.χ. για τρόφιμα, χημικά, υλικά συσκευασίας) υποχωρήσουν διεθνώς, τότε οι προμηθευτές μπορούν να μεταφέρουν μέρος αυτής της χαλάρωσης στη λιανική τιμή.
2. Αυξημένες ποσότητες παραγγελιών / συμφωνίες όγκου
   Όταν τα σούπερ μάρκετ και οι προμηθευτές συμφωνούν για μεγαλύτερες παραγγελίες, μειώνονται οι αποκλίσεις στο κόστος και οι μονάδες ανά προϊόν μπορούν να γίνουν πιο φθηνές — η “οικονομία κλίμακας”.
3. Πιο έντονος ανταγωνισμός / πίεση από την αγορά
   Αν κάποια αλυσίδα κάνει αποφασιστική κίνηση τιμής, οι υπόλοιπες μπορεί να αναγκάζονται να ακολουθήσουν για να διατηρήσουν μερίδιο αγοράς. Επίσης, η ανάπτυξη των ιδιωτικών ετικετών (private label) παρέχει “δεύτερη λύση” για τον καταναλωτή, άρα πίεση προς τις επώνυμες μάρκες.
4. Ρυθμιστικές παρεμβάσεις και πολιτικές κρατικού ελέγχου
   Η κυβέρνηση μπορεί να θέσει πλαίσια ή κανόνες για τη διαφάνεια τιμών, ή / και να επιβάλει πρόστιμα όταν διαπιστώνονται αδικαιολόγητες αυξήσεις. Για παράδειγμα, πρόσφατα έχει τεθεί το θέμα του “κρατικού παρεμβατισμού” στους 1.000 κωδικούς.
5. Αποτελεσματικότερες αλυσίδες logistics
   Αν οι διανομές γίνουν πιο αποδοτικές (μείωση μεταφορικών, καλύτερος σχεδιασμός αποθεμάτων), το τελικό κόστος στο προϊόν μπορεί να υποχωρήσει, επιτρέποντας μικρότερες τιμές στο ράφι.
6. Ψυχολογική / επικοινωνιακή διάσταση
   Για λόγους δημοσιότητας και κοινωνικής αποδοχής, οι αλυσίδες μπορεί να δείξουν “καλή θέληση” προχωρώντας σε μείωση τιμών, ακόμη και αν ο “χώρος” κέρδους ήταν περιορισμένος. Έτσι δημιουργείται θετικό κλίμα στους καταναλωτές και πιθανώς αυξάνεται ο όγκος πωλήσεων.

Προκλήσεις και “σκιές” στην εφαρμογή

Δεν είναι εύκολη υπόθεση να μειωθούν τιμές σε 1.000 προϊόντα. Υπάρχουν αρκετές δυσκολίες:

• Αντοχή μαρκών / προμηθευτών: Οι μεγάλες μάρκες μπορεί να αντισταθούν στη μείωση τιμών, ειδικά αν ήδη έχουν “σφιχτό” περιθώριο.
• Διαφορετικά κόστη μεταξύ περιοχών και δικτύων: Το κόστος μεταφοράς και λειτουργίας διαφέρει σε νησιά ή πιο απομακρυσμένες περιοχές — ίσως οι μειώσεις να μην ισχύσουν παντού κατά τον ίδιο τρόπο.
• Κίνδυνος “διαφοροποίησης” προϊόντων: Ενδέχεται κάποιες αλυσίδες να προσπαθήσουν να “κρύψουν” τη μείωση πίσω από αλλαγές συσκευασίας ή μικρότερες ποσότητες (π.χ. ρυθμίσεις γραμμαρίων) — δηλαδή “καμουφλάζ” αντί για πραγματική μείωση.
• Αβεβαιότητα τιμών εισροών: Αν μια εισροή αυξηθεί ξαφνικά (π.χ. ενέργεια, πρώτες ύλες), τότε οι μειώσεις μπορεί να ανατραπούν ή να “αναιρεθούν” μέσα σε σύντομο διάστημα.
• Στρατηγικές παραπλάνησης: Υπάρχει ο κίνδυνος να δούμε “ταμπέλες μείωσης τιμής” που στην πράξη δεν συνοδεύονται από ουσιαστική μείωση (π.χ. αλλαγή τιμής πριν την αναγραφή της μείωσης). Σε συζητήσεις στο διαδίκτυο αναφέρονται καταναλωτές που ισχυρίζονται ότι είδαν τέτοιες πρακτικές στα σουπερμάρκετ.

Επιπτώσεις για τον καταναλωτή

Αν οι μειώσεις ισχύσουν σε μεγάλο βαθμό και διάρκεια, οι καταναλωτές μπορούν να ωφεληθούν ως εξής:

• Μεγαλύτερη αγοραστική “αγορά”: Τα νοικοκυριά θα έχουν πιο “αεριωθούμενο” καλάθι, με δυνατότητα να αγοράζουν περισσότερα είδη ή να εξοικονομούν χρήματα για άλλες ανάγκες.
• Ενίσχυση της εμπιστοσύνης στην αγορά: Αν οι μειώσεις συνοδεύονται από σαφή επικοινωνία και διαφάνεια, αυξάνεται η πεποίθηση ότι οι τιμές δεν είναι αυθαίρετες.
• Μετακίνηση καταναλωτή προς επώνυμα προϊόντα: Αν οι τιμές επωνύμων μάρκες γίνουν πιο προσιτές, κάποιοι καταναλωτές μπορεί να περιορίσουν τη χρήση μόνο ιδιωτικών ετικετών.
• Υψηλότερες απαιτήσεις ελέγχου: Οι καταναλωτές θα γίνουν πιο “επαγρυπνισμένοι” – θα συγκρίνουν τιμές, θα ζητούν αποδείξεις, θα ελέγχουν αν οι μειώσεις κρατιούνται με τον καιρό.

Ωστόσο, αν οι μειώσεις είναι βραχυπρόθεσμες ή επικοινωνιακές, θα υπάρχει απογοήτευση και δυσπιστία στο μέλλον.

Επιπτώσεις για τις αλυσίδες σούπερ μάρκετ και προμηθευτές

• Συσσωρευμένη πίεση στα περιθώρια: Αν οι μειώσεις γίνουν χωρίς ανάλογη μείωση κόστους, τα περιθώρια κέρδους θα συρρικνωθούν.
• Ανταγωνισμός και “πόλεμος τιμών”: Ορισμένες αλυσίδες, για να διατηρήσουν πελατεία, θα υποχρεωθούν να εφαρμόσουν τις μειώσεις — αυτό αυξάνει την ένταση ανταγωνισμού.
• Αναπροσαρμογή αποθεμάτων: Πρέπει να γίνουν αλλαγές στα αποθέματα, στις παραγγελίες και στη διανομή ώστε οι μειωμένες τιμές να μην δημιουργήσουν ζημιές λόγω παλαιών αποθεμάτων με υψηλότερο κόστος.
• Ανακατάταξη προμηθευτών: Μικρότεροι προμηθευτές που δεν μπορούν να ανταποκριθούν σε “σφιχτά” περιθώρια μπορεί να αντικατασταθούν από μεγαλύτερους ή πιο αποδοτικούς.
• Ανάγκη για επικοινωνιακή διαχείριση: Οι αλυσίδες θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι οι καταναλωτές αντιλαμβάνονται τις μειώσεις ως πραγματικές και όχι ως “τρικ” – ώστε να αποφύγουν φθορά στο brand τους.

Πιθανά σενάρια και προοπτική

1. Βιώσιμη και σταδιακή μείωση
   Η πιο ρεαλιστική προσέγγιση: μείωση σε φάσεις, αρχικά σε προϊόντα όπου το κόστος έχει ήδη μειωθεί, και σταδιακή επέκταση. Αν συνδυαστεί με επαρκή έλεγχο και διαφάνεια, μπορεί να επιτύχει τον στόχο.
2. Επικοινωνιακή “βόμβα” με περιορισμένο βάθος
   Η μείωση να εφαρμόζεται σε λίγους κωδικούς — κυρίως “επώνυμα” ή στρατηγικά προϊόντα — για εντύπωση, ενώ τα περισσότερα προϊόντα παραμένουν σταθερά ή αυξημένα. Αυτό θα οδηγήσει σε δυσαρέσκεια αν οι καταναλωτές αντιληφθούν την απόκλιση.
3. Αναστροφή σε χρόνο “μηδέν”
   Αν μια εισροή (π.χ. ενέργεια, πρώτες ύλες) εκτοξευτεί, οι αλυσίδες μπορεί να επαναφέρουν αυξήσεις ή να αποσύρουν τις μειώσεις. Αυτή η αστάθεια θα πλήξει την εμπιστοσύνη.
4. Οριστική αναθεώρηση μέσω πολιτικών και ελέγχων
   Αν η κυβέρνηση θεσπίσει δεσμευτικά μέτρα — π.χ. όρια κέρδους, υποχρεωτικές εκπτώσεις — οι μειώσεις μπορεί να γίνουν πιο σταθερές και αποκεντρωμένες, υπό συστηματικό έλεγχο.

Η πρωτοβουλία μείωσης τιμών σε 1.000 προϊόντα στα σούπερ μάρκετ αποτελεί μία από τις πιο φιλόδοξες κινήσεις για την ανάσχεση της ακρίβειας στην Ελληνική αγορά. Αν εφαρμοστεί με σοβαρότητα, συνέπεια και διαφάνεια, μπορεί να “χαλαρώσει” σημαντικά το βάρος του καλαθιού για τα νοικοκυριά και να δώσει ώθηση στην κατανάλωση. Ταυτόχρονα, όμως, πρέπει να ξεπεραστούν προκλήσεις όπως η αντίσταση των προμηθευτών, οι διαφοροποιήσεις κόστους περιοχών και η ανάγκη ελέγχου για να μη μετατραπεί η πρωτοβουλία σε “φαίνεσθαι” χωρίς ουσία.