Τελεσίγραφο Κομισιόν: Στο «κόκκινο» οι αγροτικές επιδοτήσεις – Προθεσμία έως 2 Οκτωβρίου για νέο σχέδιο συμμόρφωσης — διαφορετικά ανάβουν τα “φρένα” στις πληρωμές
Η Γενική Διεύθυνση Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (DG AGRI) απηύθυνε στην Ελλάδα τελεσίγραφο με deadline την 2η Οκτωβρίου 2025, καλώντας τη χώρα να υποβάλει επικαιροποιημένο και επαρκώς τεκμηριωμένο σχέδιο δράσης για τα ζητήματα που έχουν αναδειχθεί σχετικά με τις αγροτικές επιδοτήσεις.
Στο έγγραφο αναφέρεται ότι το σχέδιο που έχει υποβάλει η Ελλάδα μέχρι σήμερα δεν επαρκεί για να καλύψει τις ελλείψεις που εντοπίστηκαν, ούτε συμμορφώνεται πλήρως με τις ευρωπαϊκές διατάξεις, ειδικά με ό,τι προβλέπεται από τον Κανονισμό (ΕΕ) 2022/129.
Η Επιτροπή προειδοποιεί ότι, αν δεν υπάρξει συμμόρφωση, υπάρχει κίνδυνος αναστολής των μηνιαίων και ενδιάμεσων πληρωμών των επιδοτήσεων.
Η απάντηση του υπουργού Κώστα Τσιάρα
Ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστας Τσιάρας, επιβεβαίωσε ότι υπάρχει η προθεσμία της 2ης Οκτωβρίου. Ωστόσο, προσπάθησε να εκτονώσει την κατάσταση, λέγοντας:
- Ότι το αίτημα της Επιτροπής αφορά την υποβολή ενός νέου σχεδίου, το οποίο ενσωματώνεται στο ευρύτερο Action Plan που ήδη υλοποιείται.
- Ότι δεν υπάρχει κίνδυνος να χαθούν τα ευρωπαϊκά κονδύλια για τις αγροτικές επιδοτήσεις.
- Ότι η εξυγίανση του ΟΠΕΚΕΠΕ, καθώς και η μεταφορά αρμοδιοτήτων του προς την ΑΑΔΕ, γίνονται σε απόλυτη συνεννόηση με την Επιτροπή, με συμφωνίες και επιτήρηση των ενεργειών.
Τα κρίσιμα σημεία – Προκλήσεις και προβληματισμοί
Παρά τις διαβεβαιώσεις, υπάρχουν ορισμένα σημεία που εγείρουν ανησυχίες και προσφέρουν υλικό για ουσιαστική συζήτηση:
- Επαρκής τεκμηρίωση
Η Επιτροπή θεωρεί ότι το υπάρχον σχέδιο δεν καλύπτει ορισμένα από τα κρίσιμα θέματα — π.χ. εσωτερικούς ελέγχους του ΟΠΕΚΕΠΕ, διαδικασίες διαφάνειας, κανονιστική συμμόρφωση με κανόνες της ΕΕ.
Η Ελλάδα καλείται να παρουσιάσει λεπτομέρειες για το πώς θα καλυφθούν οι ελλείψεις, ποια μέτρα θα εφαρμοστούν, και με ποιες εγγυήσεις. - Δυνατότητα αναστολής πληρωμών
Η απειλή αναστολής των ενδιάμεσων και μηνιαίων πληρωμών δημιουργεί πίεση, ειδικά για αγρότες που περιμένουν τις επιδοτήσεις για να καλύψουν λειτουργικά έξοδα ή να προχωρήσουν σε επενδύσεις. Οποιαδήποτε καθυστέρηση ή προβληματική εφαρμογή μπορεί να έχει αλυσιδωτές συνέπειες, τόσο για την παραγωγή όσο και για την αξιοπιστία του συστήματος. - ΟΠΕΚΕΠΕ – μεταρρυθμίσεις και εμπιστοσύνη
Το ζήτημα του ΟΠΕΚΕΠΕ έχει ιδιαίτερη σημασία: τα σκάνδαλα, οι ελλείψεις στις πληρωμές, οι αμφιβολίες για τις διαδικασίες ελέγχου κλπ., έχουν μειώσει την εμπιστοσύνη. Οι μεταρρυθμίσεις που υπόσχεται ο υπουργός (π.χ. ενσωμάτωση στην ΑΑΔΕ, πιο αυστηροί έλεγχοι, διαφάνεια) θα πρέπει να γίνουν με σαφή χρονοδιάγραμμα και με εξωτερική/ανεξάρτητη εποπτεία για να είναι πειστικές. - Πολιτικές/κοινωνικές συνέπειες
Αν υλοποιηθεί η αναστολή πληρωμών, θα υπάρξει κοινωνική πίεση από αγρότες, ειδικά μικρούς και μεσαίους, που εξαρτώνται άμεσα από αυτές τις επιδοτήσεις. Επίσης, πολιτικά, η κυβέρνηση θα δεχθεί κριτική για τον χειρισμό της υπόθεσης — ειδικά αν υπάρξει αίσθηση καθυστέρησης ή αδιαφάνειας.
Πιθανοί τρόποι αντιμετώπισης
Για να μην οδηγηθεί η κατάσταση σε απώλειες πόρων ή διακοπή επιδοτήσεων, η κυβέρνηση (και το ΥΠΑΑΤ ειδικότερα) θα πρέπει να:
- Οριστικοποιήσει και κοινοποιήσει έγκαιρα ένα πλήρες σχέδιο που να καλύπτει τα σημεία της Επιτροπής, με σαφείς δείκτες, υπευθύνους και χρονοδιαγράμματα.
- Ενισχύσει τους εσωτερικούς ελέγχους στον ΟΠΕΚΕΠΕ, να διασφαλιστεί η διαφάνεια σε όλες τις φάσεις (υποβολή αιτήσεων, πιστοποιήσεις, πληρωμές).
- Διατηρήσει συνεχή επικοινωνία και συνεννόηση με τις υπηρεσίες της Επιτροπής, ώστε τόσο η διαδικασία της αξιολόγησης όσο και η εφαρμογή να γίνουν υπό επιτήρηση.
- Εξασφαλίσει ότι οι αγρότες, ειδικά οι πιο ευάλωτοι, ενημερώνονται και προστατεύονται από πιθανές καθυστερήσεις, ώστε να μην υπάρξουν περιπτώσεις να υποστούν προσωπικές ζημιές λόγω κρατικών διαδικασιών.
Συμπέρασμα
Το τελεσίγραφο της Κομισιόν δεν είναι απλώς μια μορφή πίεσης, αλλά μια πραγματική προειδοποίηση με πιθανές πολύ σοβαρές συνέπειες — οικονομικές και πολιτικές — εάν δεν υπάρξει ουσιαστική δράση από την ελληνική πλευρά. Από την πλευρά του, ο Κώστας Τσιάρας προσπαθεί να καθησυχάσει, διατηρώντας τη ρητορική της ασφάλειας ότι δεν θα χαθούν τα κονδύλια, ενώ ταυτόχρονα διαβεβαιώνει ότι υπάρχει ήδη ένα σχέδιο δράσης.
Το κρίσιμο είναι κατά πόσο η θεσμική ικανότητα και η λειτουργική εμπειρία του ΟΠΕΚΕΠΕ (και των συναρμόδιων φορέων) μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις — και αν η κυβέρνηση θα καταφέρει να μετατρέψει τις διαβεβαιώσεις σε πράξεις έγκαιρα.
