Ακρίβεια σε βασικά αγαθά: Οικονομική ασφυξία για τα νοικοκυριά

Οι αυξήσεις σε βασικά κόστη — όπως το ενοίκιο, η διατροφή και οι υπηρεσίες — εξακολουθούν να ασκούν σημαντική πίεση στην καθημερινότητα πολλών ελληνικών νοικοκυριών. Παρά τις κυβερνητικές διαβεβαιώσεις για σταθερότητα της οικονομίας και βελτίωση του βιοτικού επιπέδου, το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα φαίνεται να συρρικνώνεται συνεχώς, καθιστώντας δύσκολη την κάλυψη των βασικών αναγκών και σχεδόν αδύνατη την αποταμίευση.

Τι λένε τα δεδομένα

• Σύμφωνα με τη Eurostat, ο ετήσιος πληθωρισμός στην Ελλάδα τον Αύγουστο 2025 διαμορφώθηκε στο 3,1 %, από 3,7 % τον Ιούλιο.
• Η υποχώρηση αυτή αποδίδεται σχεδόν αποκλειστικά στην πτώση στις τιμές της ενέργειας και στην επιβράδυνση της αύξησης των τροφίμων.
• Ειδικά στον τομέα της διατροφής και των μη αλκοολούχων ποτών, η αύξηση ανήλθε σε 2,2 % σε ετήσια βάση, με σημαντικές ανατιμήσεις σε είδη όπως ψωμί, κρέας, νωπά ψάρια, γαλακτοκομικά και καφέ.
• Τα ενοίκια έχουν καταγράψει αυξήσεις της τάξης του 10,9 %, ενώ η στέγαση γενικά αυξήθηκε περίπου 3,7 %.
• Αντίθετα, κάποια είδη όπως το ελαιόλαδο σημείωσαν πτώση τιμής κατά περίπου 33,2 %, ενώ το πετρέλαιο θέρμανσης έχει φθηνύνει κατά 12,9 %.

Οι τομείς που επιβαρύνουν περισσότερο

• Οι υπηρεσίες στέγασης, εστίασης, καφέ-εστιατορίων παραμένουν από τα υψηλότερα βάρη, με αυξήσεις τιμών που επιβραδύνουν τη γενική αποκλιμάκωση του πληθωρισμού.
• Η ένδυση και υπόδηση, αν και είναι πιο “πολυτελείς” ανάγκες συγκριτικά με τα τρόφιμα ή τη στέγαση, παρουσιάζουν σημαντικές αυξήσεις, προσθέτοντας στο κόστος ζωής.

Οι συνέπειες για τα νοικοκυριά

• Μείωση της αγοραστικής δύναμης: Το κόστος των βασικών ειδών αυξάνεται, ενώ οι μισθοί και άλλα εισοδήματα δεν ακολουθούν με ανάλογη ταχύτητα, ειδικά για χαμηλά και μεσαία εισοδήματα.
• Δυσκολία στην αποταμίευση ή αντιμετώπιση έκτακτων εξόδων: όταν το μεγαλύτερο μέρος του οικογενειακού προϋπολογισμού πηγαίνει σε διατροφή, ενοίκια, ενέργεια, καθίστανται ακόμα πιο κρίσιμες οι απλές ανάγκες, και λιγότερο δυνατότητα να εξοικονομηθεί κάτι ή να αντιμετωπιστεί απρόβλεπτο κόστος.
• Αίσθηση αβεβαιότητας και αστάθειας: Οι συνεχείς μικρές αυξήσεις κάνουν δύσκολο τον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό — είτε πρόκειται για δαπάνες συντήρησης κατοικίας, είτε για επενδύσεις στην υγεία, την εκπαίδευση, ή την ποιότητα ζωής.

Πιθανοί παράγοντες που επιδεινώνουν το πρόβλημα

• Η στασιμότητα ή η ανομοιομορφία των αυξήσεων στα εισοδήματα· μισθοί, συντάξεις, επιδόματα ενδέχεται να μην προσαρμόζονται αυτόματα στις αυξήσεις κόστους ζωής.
• Η εξάρτηση από εισαγόμενα αγαθά και πρώτες ύλες, η οποία κάνει τις τιμές πιο ευαίσθητες σε διεθνείς τιμές, μεταφορικά κόστη, ενεργειακό κόστος.
• Οι τιμές της ενέργειας — ειδικά αν υπάρξουν νέες αυξήσεις στο ρεύμα ή στα καύσιμα — μπορούν να ανατρέψουν την όποια θετική τάση αποκλιμάκωσης.
• Η στεγαστική πίεση — ενοίκια, κόστος συντήρησης κατοικιών, φόροι και άλλα έξοδα κατοικίας.