«Στο μάτι του κυκλώνα» οι δομές πρόνοιας – Μόλις μία δομή στη Δυτική Μακεδονία

Παρατηρείται σημαντική μείωση του προσωπικού σε δομές που υποστηρίζουν ανθρώπους με σύνθετες ανάγκες. Η Ελληνική Στατιστική Αρχή δημοσίευσε τα αποτελέσματα της έρευνας για τις Μονάδες Κοινωνικής Φροντίδας του 2023· τα στοιχεία αποτυπώνουν μια ανησυχητική κατάσταση στον τομέα. Υπάρχει σαφής μείωση στον αριθμό των εργαζομένων, περιορισμός των ωφελούμενων που φιλοξενούνται σε κλειστές δομές, και έντονες γεωγραφικές ανισότητες — όλα στοιχεία που εγείρουν σοβαρά ερωτήματα για την επάρκεια και τη δικαιοσύνη στην πρόσβαση στις κοινωνικές υπηρεσίες.

Συγκεκριμένα:

• Το προσωπικό στα Κέντρα Κοινωνικής Πρόνοιας των Περιφερειών παρουσιάζει μείωση της τάξης του 7,4 % σε σύγκριση με το 2021, ενώ σε άλλες Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΔΔ) η πτώση φτάνει το 13,7 %.

• Οικοτροφεία και Μονάδες Αποθεραπείας & Αποκατάστασης Ατόμων με Αναπηρία καταγράφουν ακόμη μεγαλύτερη υποχώρηση: στο 24,3 % στα Κέντρα Κοινωνικής Πρόνοιας και στο 43,4 % στις υπόλοιπες δομές υπό δημόσιο φορέα.

• Η μείωση του προσωπικού συνοδεύεται από μείωση και των ωφελούμενων σε κλειστές δομές· στα Κέντρα Κοινωνικής Πρόνοιας η πτώση ανέρχεται στο 6,9 %, και σε υπόλοιπα ΝΠΔΔ στο 1,9 %. Αυτό πιθανώς αντανακλά είτε περιορισμένη δυνατότητα φιλοξενίας λόγω έλλειψης προσωπικού, είτε δυσκολίες στην κάλυψη των υπαρκτών αναγκών του πληθυσμού.

Παρά το γεγονός ότι στις υπηρεσίες ανοικτής φροντίδας υπάρχει σημαντική αύξηση των ωφελούμενων, η πίεση στις κλειστές δομές παραμένει κρίσιμη, ειδικά για τις πλέον ευάλωτες ομάδες.

Η ηλικιακή κατανομή δείχνει ότι άτομα άνω των 80 ετών συμμετέχουν σε μεγάλο ποσοστό στις κλειστές δομές, επιβεβαιώνοντας την αυξανόμενη ανάγκη για υποστήριξη υπερηλίκων· ωστόσο, η μείωση των διαθέσιμων δομών και του προσωπικού δημιουργεί αμφιβολίες αν το σύστημα μπορεί να ανταποκριθεί στις μελλοντικές ανάγκες μιας γηράσκουσας κοινωνίας.

Επιπλέον, στοιχεία για τη διάρκεια παραμονής των ωφελούμενων αποκαλύπτουν ότι περισσότεροι από τους μισούς παραμένουν στις δομές έως πέντε χρόνια, ενώ μόνο το 16,5 % διαμένει πάνω από 18 χρόνια. Το γεγονός αυτό υπογραμμίζει τη δυσκολία διασφάλισης μακροχρόνιας φιλοξενίας — ιδιαίτερα σημαντικό για άτομα με χρόνιες παθήσεις ή σοβαρές αναπηρίες, που απαιτούν συνεχή υποστήριξη.

Τέλος, η κατανομή σε γεωγραφικό επίπεδο αναδεικνύει έντονες ανισότητες: η Αττική συγκεντρώνει τις περισσότερες δομές και προσωπικό, ακολουθούμενη από την Κεντρική Μακεδονία και την Κρήτη· ενώ περιοχές όπως η Πελοπόννησος δεν διαθέτουν καμία μονάδα κοινωνικής φροντίδας και η Δυτική Μακεδονία μόλις μία. Αυτό έχει ως συνέπεια μεγάλα τμήματα του πληθυσμού να μένουν ουσιαστικά χωρίς επαρκή κάλυψη, να αναζητούν ιδιωτικές λύσεις ή να αναγκάζονται να μετακινηθούν σε άλλες περιοχές για τη λήψη υπηρεσιών.