Νέος νόμος στον Κ.Ο.Κ.: Οι Δήμοι ο μεγάλος δικαιούχος των προστίμων
Νέος νόμος στον Κ.Ο.Κ.: Οι Δήμοι ο μεγάλος δικαιούχος των προστίμων
Με το νέο θεσμικό πλαίσιο που θεσπίστηκε με το άρθρο 22 του ν. 5209/2025, η Πολιτεία προχωρά σε μια ριζική αναμόρφωση του τρόπου είσπραξης και ανακατανομής των διοικητικών προστίμων του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας. Για πρώτη φορά, η ροή των εσόδων συνδέεται άμεσα και θεσμικά με έργα οδικής ασφάλειας, τη λειτουργία ηλεκτρονικών συστημάτων ελέγχου και την ενίσχυση ταμείων πρόνοιας των σωμάτων ασφαλείας.
Τα πρόστιμα, μετά την ηλεκτρονική πληρωμή τους εντός οκτώ μηνών από την κοινοποίηση, εισρέουν σε ειδικό λογαριασμό του Κρατικού Προϋπολογισμού με την ονομασία «Εθνικό Ταμείο Οδικής Ασφάλειας και Πρόστιμα για Παραβάσεις του Κ.Ο.Κ.». Από εκεί ξεκινά και η νέα, λεπτομερώς θεσμοθετημένη διανομή.
Επ’ αυτοφώρω παραβάσεις: όλο το ποσό στους δήμους
Για τις παραβάσεις που διαπιστώνονται επιτόπου από τα αρμόδια όργανα (π.χ. αστυνομία, δημοτική αστυνομία), ο νόμος προβλέπει κάτι που αλλάζει σημαντικά τον χάρτη της χρηματοδότησης:
το 100% των εισπραττόμενων προστίμων αποδίδεται στους οικείους Δήμους.
Η χρηματοδότηση αυτή είναι δεσμευμένη αποκλειστικά για παρεμβάσεις οδικής ασφάλειας. Στόχος είναι οι Δήμοι να αποκτήσουν ένα σταθερό, άμεσα αποδοτικό χρηματοδοτικό εργαλείο για έργα που μειώνουν τα ατυχήματα και βελτιώνουν τις συνθήκες κυκλοφορίας.
Παραβάσεις που καταγράφονται από κάμερες: Μια πολυσύνθετη κατανομή
Η δεύτερη κατηγορία αφορά τις παραβάσεις που διαπιστώνονται μέσω σταθερών ή φορητών συστημάτων αισθητήρων. Εδώ, ο τρόπος κατανομής εξαρτάται από το ποιος έχει εγκαταστήσει τα συστήματα.
Όταν τα συστήματα τα έχει εγκαταστήσει ο Δήμος:
- 75% – Δήμος
- 15% – ΟΔ.Υ.Σ.Ε.Α.Σ. (αυτοτελής υπηρεσία για τη διαχείριση, συντήρηση και επέκταση του δικτύου καμερών και δράσεις οδικής ασφάλειας)
- 2% – Τομέας Πρόνοιας Αστυνομικών (Τ.Π.Α.Σ.)
- 2% – Τομέας Πρόνοιας Υπαλλήλων Αστυνομίας Πόλεων (Τ.Υ.Α.Π.)
- 1% – ΤΑ.Π.Α.Σ.Α. & Μετοχικό Ταμείο Στρατού
- 50% – Φορέας που εγκαθιστά και λειτουργεί τα συστήματα (εφόσον είναι ο ίδιος ο Δήμος)
- 5% – Παροχείς για τα έξοδα βεβαίωσης και είσπραξης
Η υψηλή συμμετοχή των Δήμων (75%) στόχο έχει να ενισχύσει την τοπική αυτοδιοίκηση στην ανάπτυξη δικτύων παρακολούθησης και στην υλοποίηση έργων πρόληψης ατυχημάτων.
Όταν τα συστήματα τα έχει εγκαταστήσει άλλος φορέας:
- 25% – Δήμος
- 15% – ΟΔ.Υ.Σ.Ε.Α.Σ.
- 2% – Τ.Π.Α.Σ.
- 2% – Τ.Υ.Α.Π.
- 1% – ΤΑ.Π.Α.Σ.Α. & Μ.Τ.Σ.
- 50% – Φορέας εγκατάστασης καμερών
- 5% – Παροχείς
Η σημαντική διαφορά είναι ότι σε αυτή την περίπτωση ο Δήμος περιορίζεται στο 25%, επειδή η επένδυση στον εξοπλισμό και στη λειτουργία του έχει αναληφθεί από άλλον φορέα (υπουργείο, περιφέρεια, υπηρεσία κ.λπ.).
Ο ρόλος της υπηρεσίας ΟΔ.Υ.Σ.Ε.Α.Σ.
Η σύσταση της αυτοτελούς υπηρεσίας ΟΔ.Υ.Σ.Ε.Α.Σ. αποτελεί μία από τις πιο ουσιαστικές αλλαγές. Το 15% που λαμβάνει από κάθε πρόστιμο που επιβάλλεται μέσω καμερών χρηματοδοτεί:
- την αγορά, εγκατάσταση και συντήρηση καμερών,
- τον εκσυγχρονισμό των υποδομών ηλεκτρονικού ελέγχου,
- δράσεις ευαισθητοποίησης και πρόληψης,
- λειτουργικά έξοδα.
Με αυτόν τον τρόπο, ο μηχανισμός ελέγχου αυτοχρηματοδοτείται και μπορεί να επεκτείνεται σε όλη τη χώρα.
Ένας νόμος που συνδέει έσοδα και ασφάλεια
Ο νέος Κ.Ο.Κ. εισάγει μια φιλοσοφία: τα πρόστιμα δεν αποτελούν πια απλώς μια πηγή εσόδων, αλλά εργαλείο άμεσης επένδυσης στην ασφάλεια των πολιτών.
Οι Δήμοι αποκτούν σταθερούς πόρους για έργα, οι υπηρεσίες ελέγχου διασφαλίζουν τη βιωσιμότητα των συστημάτων τους, και τα ταμεία πρόνοιας ενισχύονται.
Η διαφάνεια στη ροή των χρημάτων, η καθορισμένη κατανομή και η υποχρεωτική δέσμευση των πόρων για συγκεκριμένες δράσεις δημιουργούν ένα νέο πλαίσιο που αποσκοπεί σε λιγότερα ατυχήματα και σε πιο ασφαλείς πόλεις.
Μ.Τ.
