“Τσουνάμι” ληξιπρόθεσμων χρεών: «Λευκός Τειρεσίας» για συνεπείς φορολογούμενους
Με τα ληξιπρόθεσμα χρέη να εκτοξεύονται στα 111,6 δισ. ευρώ, το οικονομικό επιτελείο προωθεί κίνητρα για έγκαιρη πληρωμή και ευνοϊκούς όρους αποπληρωμής. Στόχος η στήριξη των συνεπών και η ανάσχεση της φορολογικής ασφυξίας.
Η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), σε συνεργασία με το υπουργείο Οικονομικών, βρίσκεται σε φάση επεξεργασίας ενός νέου πλαισίου κινήτρων για τους συνεπείς φορολογούμενους, με φόντο την εκρηκτική αύξηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών. Η ανάγκη για μέτρα στήριξης προκύπτει από την εφαρμογή του συστήματος τεκμαρτού προσδιορισμού εισοδημάτων για ελεύθερους επαγγελματίες και μικρομεσαίες επιχειρήσεις, που παρά την αύξηση των εσόδων, έχει οδηγήσει σε σημαντική επιβάρυνση χιλιάδων φορολογουμένων.
Το οικονομικό επιτελείο προωθεί την εισαγωγή ενός μηχανισμού τύπου «λευκού Τειρεσία», εμπνευσμένου από τα τραπεζικά πρότυπα, όπου οι συνεπείς φορολογούμενοι θα έχουν πρόσβαση σε ευνοϊκότερους όρους αποπληρωμής, περισσότερες δόσεις ή χαμηλότερα επιτόκια. Στόχος είναι να ανακουφιστούν όσοι αντιμετωπίζουν πραγματική δυσκολία στην εξόφληση των νέων, αυξημένων υποχρεώσεων, περιορίζοντας ταυτόχρονα τον ρυθμό αύξησης των ληξιπρόθεσμων χρεών.
Τα στοιχεία της ΑΑΔΕ για το διάστημα Ιανουαρίου – Αυγούστου 2025 αποτυπώνουν με δραματικό τρόπο την κατάσταση. Μόνο τον Αύγουστο, οι νέες ληξιπρόθεσμες οφειλές έφτασαν τα 1,47 δισ. ευρώ, αυξημένες κατά 145,5% σε σχέση με τον ίδιο μήνα του 2024. Από αυτά, 300 εκατ. ευρώ αφορούν απλήρωτο φόρο εισοδήματος και 889,2 εκατ. ευρώ σε ΦΠΑ — ποσά που συνδέονται σε μεγάλο βαθμό με τον νέο μηχανισμό τεκμαρτού προσδιορισμού και όχι με πραγματικά εισοδήματα προηγούμενων ετών.
Στελέχη του υπουργείου Οικονομικών υπογραμμίζουν ότι πολλοί επαγγελματίες, οι οποίοι για χρόνια δήλωναν χαμηλότερα εισοδήματα, αντιδρούν στην ανάγκη καταβολής των υψηλότερων φόρων. Κάποιοι επιλέγουν να μην πληρώσουν ούτε το τεκμαρτό εισόδημα ούτε τον αναλογούντα ΦΠΑ, δημιουργώντας ένα εκρηκτικό πρόβλημα ρευστότητας για το Δημόσιο.
Στο σύνολο της οικονομίας, τα ληξιπρόθεσμα χρέη φτάνουν πλέον τα 111,6 δισ. ευρώ, με σχεδόν τέσσερα εκατομμύρια φυσικά και νομικά πρόσωπα — 3.973.220 στην ακρίβεια — να εμφανίζουν οφειλές προς την Εφορία. Ο αριθμός αυτός αντιστοιχεί σε σχεδόν έναν στους δύο ενεργούς φορολογούμενους, καταδεικνύοντας την έκταση του προβλήματος.
Παρά το τεράστιο ποσό, η ΑΑΔΕ εκτιμά ότι το πραγματικά εισπράξιμο τμήμα περιορίζεται σε 23 – 30 δισ. ευρώ, ενώ πάνω από 27 δισ. ευρώ χαρακτηρίζονται ανεπίδεκτα είσπραξης. Σύντομα αναμένεται να προστεθούν άλλα 11 δισ. ευρώ στη συγκεκριμένη κατηγορία, περιορίζοντας τις ρεαλιστικές προσδοκίες είσπραξης στο ένα τέταρτο των συνολικών οφειλών.
Το νέο σύστημα κινήτρων αποσκοπεί στο να επιβραβεύσει τους συνεπείς και να δημιουργήσει κίνητρα για έγκαιρη πληρωμή. Η δυνατότητα ευνοϊκών όρων αποπληρωμής μέσω του «λευκού Τειρεσία» στοχεύει να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη στη φορολογική διοίκηση, μειώνοντας την πίεση σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις που ακολουθούν τον κανόνα, αλλά αντιμετωπίζουν δυσκολίες λόγω των νέων τεκμαρτών επιβαρύνσεων.
Οι επόμενοι μήνες θα είναι καθοριστικοί για την οικονομία και τη φορολογική πολιτική. Η εφαρμογή των νέων κινήτρων θα κρίνει σε μεγάλο βαθμό κατά πόσο η κυβέρνηση θα καταφέρει να σταθεροποιήσει την είσπραξη των φόρων και να περιορίσει τα ληξιπρόθεσμα χρέη, χωρίς να επιβαρύνει περαιτέρω την οικονομική δυνατότητα των συνεπών φορολογουμένων.
Η ΑΑΔΕ και το υπουργείο Οικονομικών καλούνται να ισορροπήσουν μεταξύ της ανάγκης αύξησης των εσόδων και της προστασίας των πολιτών και των επιχειρήσεων, ώστε η δημοσιονομική σταθερότητα να συνδυαστεί με κοινωνική δικαιοσύνη και βιώσιμη φορολογική συμπεριφορά.
