ΟΣΔΕ στο χείλος της κατάρρευσης: Αγρότες σε αναμονή πληρωμής
Χιλιάδες Έλληνες αγρότες και κτηνοτρόφοι βρίσκονται πλέον σε οριακή κατάσταση. Η δραματική εξέλιξη του ΟΣΔΕ 2025 απειλεί σοβαρά την καταβολή των άμεσων ενισχύσεων από τον ΟΠΕΚΕΠΕ τον Οκτώβριο — ζωτικής σημασίας πόρος για τη διατήρηση του πρωτογενούς τομέα.
Η συνεχής τροποποίηση των κανονισμών, η ανεπαρκής προετοιμασία του συστήματος και οι γραφειοκρατικές δυσλειτουργίες έχουν παγιδεύσει τους παραγωγούς σε έναν φαύλο κύκλο αβεβαιότητας. Αναιρούνται ακόμη και δηλώσεις για πραγματικά καλλιεργούμενες εκτάσεις.
Με ελάχιστο χρόνο μέχρι τη λήξη της προθεσμίας στις 29 Αυγούστου για την υποβολή των δηλώσεων ΟΣΔΕ 2025, πολλοί αγρότες δεν καταφέρνουν να ολοκληρώσουν τη διαδικασία λόγω νέων, συνεχών προβλημάτων. Μέχρι τις 21 Αυγούστου, οι οριστικοποιημένες αιτήσεις έφταναν τις 430.000 — δηλαδή περίπου το 70% των αντίστοιχων του προηγούμενου έτους, που ανήλθαν στις 630.000. Προβλήματα όπως η απώλεια ψηφιοποιημένων αγροτεμαχίων επιβαρύνουν ακόμη περισσότερο την κατάσταση.
Αυτές οι καθυστερήσεις και δυσλειτουργίες μειώνουν τον χρόνο για διόρθωση σφαλμάτων και διασταυρωτικούς ελέγχους, κρίσιμες διαδικασίες προκειμένου οι παραγωγοί να λάβουν τις προκαταβολές τον Οκτώβριο.
Το εκρηκτικό μίγμα
Πλέον, η απειλή μη καταβολής ενισχύσεων δεν είναι θεωρητική: είναι άμεση και υπαρκτή. Οι παραγωγοί κινδυνεύουν με τεράστιες οικονομικές συνέπειες, ενώ το τελευταίο σκάνδαλο στον ΟΠΕΚΕΠΕ έχει οξύνει την κοινωνική ένταση στις αγροτικές περιοχές.
Το γεγονός ότι περιστατικά όπως κατασχέσεις σε απατεώνες «δεν συγκίνησαν» τους πραγματικούς παραγωγούς, δείχνει τη βαθιά απογοήτευση και την απομάκρυνση από την ουσία του προβλήματος.
Το άγκάθι του ΑΤΑΚ
Μια από τις πιο κρίσιμες αδυναμίες είναι η υποχρεωτική καταχώριση του ΑΤΑΚ για κάθε αγροτεμάχιο. Προβλήματα όπως εκκρεμότητες στο Ε9 ή λάθη στη δήλωση ιδιοκτησιών μπλοκάρουν ολόκληρη τη δήλωση ακόμη και για ένα μόνο τεμάχιο — με αποτέλεσμα έως και το 30% των αγροτεμαχίων να κινδυνεύει να αποκλειστεί από τις ενισχύσεις.
Ταυτόχρονα, κρίσιμες αλλαγές στο χαρτογραφικό υπόβαθρο εντός της περιόδου υποβολής, η κατάργηση του ειδικού κωδικού για εκτάσεις με φερτά υλικά (από τις θεομηνίες Daniel και Elias του 2023) και η καθυστερημένη έναρξη του ΟΣΔΕ 2025 επιδεινώνουν την κατάσταση. Σε ορισμένες περιοχές, έως και το 20% των εκτάσεων κινδυνεύει να μείνει εκτός ενισχύσεων.
Απλήρωτα υπόλοιπα και αιφνιδιαστικές αλλαγές
Οι κάτοχοι παραγωγικών εκμεταλλεύσεων περιμένουν ακόμη εκκρεμείς πληρωμές του 2024, ενώ περίπου 49.000 ΑΦΜ παραμένουν χωρίς να έχουν επιλυθεί. Η έλλειψη ενημέρωσης από τον ΟΠΕΚΕΠΕ και το ΥπΑΑΤ ενισχύει το αίσθημα ανασφάλειας στους παραγωγούς.
Σε συνδυασμό με αιφνιδιαστικές αλλαγές στον καθεστώς επιλεξιμότητας των οικολογικών και βιολογικών σχημάτων — παρά τους προηγούμενους προτροπές για ένταξη των αγροτών σε αυτά — δημιουργείται πρόσθετο οικονομικό βάρος και ανασφάλεια.
Η μη έγκαιρη καταβολή των ενισχύσεων έχει καταστροφικές επιπτώσεις στη λειτουργία των εκμεταλλεύσεων: χωρίς τη ρευστότητα, δεν μπορούν να καλυφθούν ούτε οι βασικές ανάγκες, όπως άρδευση και συγκομιδή. Η ΕΘΕΑΣ προειδοποιεί για άμεση συρρίκνωση της αγροτικής δραστηριότητας.
