Ένα βήμα πιο κοντά στις Απόκριες, αλλά και τη μεγάλη νηστεία της Σαρακοστής μας φέρνει η Τσικνοπέμπτη.
Γιατί, όμως, την ονομάζουμε Τσικνοπέμπτη;
Η απάντηση είναι απλή. Από την τσίκνα, αφού κάθε χρόνο τέτοια μέρα είθισται σε πολλά σπίτια που τηρούν αυτό το έθιμο, να ψήνουν κρέας ή να λιώνουν το λίπος από τα χοιρινά.
Ο μυρωδάτος καπνός που διαχέεται παντού, είναι στην ουσία αυτός που «κάνει» την Τσικνοπέμπτη, δηλαδή την Πέμπτη της δεύτερης εβδομάδας του Τριωδίου (Κρεατινής).
Η συγκεκριμένη ημέρα είναι γιορτή της ορθόδοξης παράδοσης και λαμβάνει χώρα την Πέμπτη, καθώς η Τετάρτη και η Παρασκευή θεωρούνται νηστίσιμες.
Το έθιμο χάνεται στα βάθη των αιώνων, χωρίς να γνωρίζουμε την προέλευσή του. Εικάζεται, όμως, ότι προέρχεται από τις βακχικές γιορτές των αρχαίων Ελλήνων και Ρωμαίων, που επιβίωσαν του Χριστιανισμού. Σύμφωνα με τον λαογράφο Δημήτριο Λουκάτο, το φαγοπότι και το γλέντι της ημέρας είναι «ομοιοπαθητικές προσπάθειες για την ευφορία της γης».
Την Τσικνοπέμπτη ξεκινούν ουσιαστικά οι εκδηλώσεις της Αποκριάς, οι οποίες κορυφώνονται με τα Κούλουμα την Καθαρά Δευτέρα.
Εκτός από την Ελλάδα, παρόμοιες γιορτές έχει η Γερμανία (Weiberfastnacht ) αλλά και η Γαλλία (Mardi Gras, δηλαδή «Λιπαρή Τρίτη») που όμως αντιστοιχεί στην Ορθόδοξη Καθαρά Δευτέρα. Η τελευταία γιορτάζεται και τη Νέα Ορλεάνη.
Έθιμα της Τσικνοπέμπτης ανά την Ελλάδα
Στη Θήβα αρχίζει ο «βλάχικος γάμος» που ξεκινά με το προξενιό δύο νέων, συνεχίζει με τον γάμο και τελειώνει την Καθαρά Δευτέρα με την πορεία των προικιών της νύφης και το γλέντι των συμπεθέρων. Όλες αυτές οι διαδικασίες είναι γεμάτες από σατυρική αθυροστομία, κέφι, γλέντι και χορό.
Στην Πάτρα, εκατοντάδες Πατρινοί από το μεσημέρι της Τσικνοπέμπτης στήνουν ψησταριές σε κάθε σημείο της πόλης, ακόμα και έξω από τα καταστήματά τους. Τοπικά δρώμενα «ο γάμος της Γιαννούλας της κουλουρούς» και «τα Τριτάκεια του Λάζαρη».
Στην Κέρκυρα, τελούνται τα Κορφιάτικα Πετεγολέτσα ή πετεγόλια. Το πετεγουλιό, όπως το λένε οι Κερκυραίοι, δεν είναι άλλο από το γνωστότατο κουτσομπολιό και αποτελεί μέρος του Κερκυραϊκού Καρναβαλιού. Είναι θεατρικό είδος που μοιάζει πάρα πολύ με την comedia dell’ arte. Πραγματοποιείται το βράδυ της Τσικνοπέμπτης στις κεντρικές πλατείες ή τα στενά δρομάκια των χωριών, με αποκορύφωμα τα πετεγολέτσα που παίζονται στην Πίνια που είναι τo κέντρο της παλιάς πόλης.
Στη Βόρεια Ελλάδα και συγκεκριμένα στην κεντρική πλατεία της Ξάνθης πραγματοποιούνται εκδηλώσεις όπως η «Βραδιά Παραδοσιακών Γεύσεων», όπου οι Λαογραφικοί Σύλλογοι της πόλης προσφέρουν εδέσματα, χορό και μουσική.
Στο Ξινό Νερό Φλώρινας την Τσικνοπέμπτη γίνεται χορός μασκέ με ορχήστρα και παραδοσιακή μουσική.
Στις αλάνες των Σερρών ανάβονται μεγάλες φωτιές, στις οποίες αφού ψήσουν το κρέας, πηδούν από πάνω τους. Τέλος κάποιος από την παρέα με χιούμορ αναλαμβάνει τα «προξενιά», ανακατεύοντας ταυτόχρονα τα κάρβουνα με ένα ξύλο.
Στην Κομοτηνή καψαλίζουν μια κότα που πρόκειται να φαγωθεί την επόμενη Κυριακή (της Απόκρεω). Αυτήν την ημέρα τα αρραβωνιασμένα ζευγάρια ανταλλάσσουν δώρα φαγώσιμα. Ο αρραβωνιαστικός στέλνει στην αρραβωνιαστικιά του μια κότα, τον κούρκο, και εκείνη στέλνει μπακλαβά και μια κότα γεμιστή. Όλα αυτά πραγματοποιούν την παροιμία πως ο «έρωτας περνάει από το στομάχι».
www.star.gr
