Αγώνας δρόμου έχει ξεκινήσει το τελευταίο διάστημα από πολίτες και μηχανικούς προκειμένου να διασφαλίσουν το δικαίωμα της κατά παρέκκλιση δόμησης σε εκτός σχεδίου οικόπεδα μικρότερα των τεσσάρων στρεμμάτων (δηλαδή σε οικόπεδα των 750 τ.μ., των 1.200 τ.μ. και των 2.000 τ.μ.). Ουσιαστικά αφορά 11.310 ιδιοκτήτες που είχαν προλάβει έως τις 9 Δεκεμβρίου 2022 (οπότε καταργήθηκε το δικαίωμα κατοχύρωσης της χρήσης των παρεκκλίσεων), να υποβάλλουν αίτηση για έκδοση βεβαίωσης όρων δόμησης.
Η προθεσμία
Αυτοί θα πρέπει έως τις 30 Σεπτεμβρίου να υποβάλλουν πλήρη φάκελο στις κατά τόπους Υπηρεσίες Δόμησης προκειμένου να προχωρήσουν στην έκδοση ή προέγκριση της οικοδομικής άδειας. Το «στοίχημα» ωστόσο με τον χρόνο είναι δύσκολο, με δεδομένο ότι μεσολαβεί ο Αύγουστος, σε συνδυασμό με την υποστελέχωση των πολεοδομιών. Έτσι, η συλλογή, υποβολή και έλεγχος των απαραίτητων δικαιολογητικών και εγγράφων δεν είναι εύκολη υπόθεση. «Ακόμη και φάκελοι που έχουν ήδη κατατεθεί στις πολεοδομίες είναι ελλιπείς», σημειώνουν πηγές του τεχνικού κόσμου.
Η οικοδομική άδεια
Έτσι, έως τέλη Σεπτεμβρίου θα πρέπει να έχει υποβληθεί η σχετική αίτηση για έγκριση ή προέγκριση της άδειας. Η ισχύς της προέγκρισης είναι ενός έτους και έως τη λήξη της πρέπει να έχει εκδοθεί η οικοδομική άδεια, η οποία ισχύει για τέσσερα χρόνια. Εάν οι ιδιοκτήτες των μικρών οικοπέδων δεν προλάβουν την προθεσμία τότε θα χάσουν και την τελευταία ευκαιρία για δόμηση στα μικρά εκτός σχεδίου ακίνητα που διαθέτουν.
Είναι αξιοσημείωτο ότι εκτός από τους ιδιοκτήτες που είχαν προλάβει έως τις 9 Δεκεμβρίου 2022 να λάβουν όρους δόμησης για 11.310 εκτός σχεδίου μικρά οικόπεδα (κυρίως στα νησιά του Ιονίου και την Κρήτη), είχαν εκδοθεί και 1.626 άδειες για προέγκριση οικοδομικής άδειας καθώς διαπιστώθηκε πληρότητα ως προς τα υποβαλλόμενα δικαιολογητικά και τις μελέτες.
Οι χαμένοι
Όσοι μικροϊδιοκτήτες δεν είχαν προλάβει την προθεσμία της 9ης Δεκεμβρίου έχουν πλέον χάσει το δικαίωμα δόμησης. Αφορά σε οικόπεδα εντός ζώνης 500 μέτρων από τα όρια σχεδίων πόλεων και οικισμών, υπό την προϋπόθεση ότι τα οικόπεδα είχαν δημιουργηθεί πριν από τον Απρίλιο του 1977 και όσα είχαν πρόσωπο σε χαρακτηρισμένους δρόμους (εθνικούς, επαρχιακούς, διεθνείς, κοινοτικούς), όπως και εκείνα των 750 τετραγωνικών, εφόσον το οικόπεδο είχε δημιουργηθεί πριν από τον Νοέμβριο του 1962 και των 1.200 τετραγωνικών εάν είχαν δημιουργηθεί πριν από τον Σεπτέμβριο του 1964 ή, αν ήταν τουλάχιστον 2 στρέμματα, έπρεπε να είχαν δημιουργηθεί πριν από τον Οκτώβριο του 1978.
Ο πολεοδομικός σχεδιασμός
Από τα χιλιάδες οικόπεδα για τα οποία δεν αποκτήθηκε η πολυπόθητη άδεια έως τις 9 Δεκεμβρίου, ορισμένα ενδέχεται να γίνουν και πάλι οικοδομήσιμα. Θα πρέπει ωστόσο να περιμένουν τουλάχιστον έως το 2026 όταν εκτιμάται ότι θα ολοκληρωθεί ο πολεοδομικός σχεδιασμός για το 70% της επικράτειας που σήμερα δεν έχει (με την ολοκλήρωση των Τοπικών και των Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων – ΤΠΣ και ΕΠΣ), καθώς και οι μελέτες για την αναγνώριση των οδών στις εκτός σχεδίου περιοχές.
Με τα ΤΠΣ θα θεσμοθετηθούν χρήσεις γης, όροι και περιορισμοί δόμησης, οικιστικές και προς πολεοδόμηση εκτάσεις, περιοχές προστασίας, σημεία ανάπτυξης παραγωγικών δραστηριοτήτων κλπ. Όσο για την αναγνώριση των δρόμων, με την ολοκλήρωση των μελετών αναμένεται να επιλυθεί ένα μείζον ζήτημα για την εκτός σχεδίου δόμηση. Ο χαρακτηρισμός μιας οδού ως κοινόχρηστης αποτελεί προϋπόθεση για τη δόμηση σε εκτός σχεδίου περιοχές. Σήμερα δεν αναγνωρίζονται ως κοινόχρηστες οι οδοί που έχουν κατασκευαστεί από τους δήμους καθώς σύμφωνα με τη νομολογία του ΣτΕ θεωρούνται ιδιωτικές και απαγορεύεται η οικοδόμηση οικοπέδων που έχουν πρόσωπο σε αυτές.
Οι μελέτες
Σχετικά με την εκπόνηση των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων έως σήμερα έχουν υπογραφεί 12 συμβάσεις μεταξύ του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΤΕΕ) και των αναδόχων μελετητών (για τους δήμους Ραφήνας- Πικερμίου, Σαρωνικού, Παξών, Ύδρας , Τρικκαίων ΙΙ, Τρικκαίων, Φούρνων και Ικαρίας, Κορινθίων, Κύμης- Αλιβερίου, Πεντέλης, Οινουσσών, Ψαρών και Χίου, και Βέλου-Βόχας Κορινθίας). Συνολικά, από τις 227 μελέτες ΤΠΣ έχουν προκηρυχθεί οι 140 από το ΤΕΕ, έχουν αναδειχτεί προσωρινοί ανάδοχοι για τις 42 μελέτες, ολοκληρώθηκε ο προσυμβατικός έλεγχος από το Ελεγκτικό Συνέδριο για τις 46 μελέτες και για άλλες 28 βρίσκεται σε εξέλιξη διαγωνιστική διαδικασία.
